Losy pilskiej Solidarności są odzwierciedleniem ogólnopolskiej działalności podziemnej „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowano 48 pilskich działaczy „Solidarności”, którzy byli przetrzymywani we Wronkach, Gębarzewie i Kwidzynie. Pozostali na wolności działacze próbowali kontynuować działalność podziemną. Na przełomie 1981 i 1982 roku powstał Regionalny Komitet Strajkowy NSZZ „Solidarność” Piła. RKS utrzymywał kontakty z zakładami pracy w Wałczu, Jastrowiu, Trzciance i Chodzieży. W grudniu 1982 r. RKS przekształcił się w Regionalną Komisję Wykonawczą NSZZ „Solidarność” Region Piła. Struktura ta wydawała pisma: „Lech” (1982-1986) i „Robotnicy” (1983-1987). W Polamie aktywnie działała TKZ NSZZ „Solidarność” wydająca „Robotnicy 83 – Informator” (1983) i „Protest” (1987).
W 1983 roku w Pile powstała zaprzysiężona grupa Solidarności Walczącej zorganizowana przez J. Gruszkowskiego. Wydawała ona dwa pisma: „Fundamentalista. Niezależne Pismo Społeczne” (1983) i „Informator. Wolni i Solidarni” (1984-1986). W 1986 r. centrala SW we Wrocławiu, podejrzewając przejęcie przez SB kontroli operacyjnej nad pilskim oddziałem, zerwała z nim kontakty. Wtedy aktywiści SW podjęli działalność w RKW NSZZ „Solidarność”.
Książka prezentuje przede wszystkim podziemie tworzone przez działaczy pilskich od chwili wprowadzenia stanu wojennego oraz ich sylwetki. Biogramy zawarte w niniejszej monografii powstały w latach 2013-2015 w ramach projektu pt. „Zapomniani Niepokorni” finansowanego przez Zarząd Regionu Wielkopolska NSZZ Solidarność.
